از دید ناظران دور نماند که پیش از آغاز نشست در عشق آباد، رهبران دو کشور همدیگر را در آغوش گرفتند. نشان دادن علنی چنین رفتار دوستانه ای، شاید برای اولین بار در تاریخ دو کشور، برای ایرانیان که خویشتن داری تشریفاتی خاصی از خود نشان می دهند، غیرعادی بود.
در ۱۷ ژوئن امسال، ایروان پروتکل توافقنامه اتحدیه اقتصادی اوراسیا( EAEU) و ایران را که در تهران امضا شد، تصویب کرد. سه هفته قبل از این تصمیم، نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا اظهار داشت که لازم است نگاهی گسترده تر به پروژه ادغام داشته باشیم و اهداف بلندپروازانه ای برای خود تعیین کنیم.
اهمیت روابط ایران و ارمنستان در توسعه اوراسیا
اوراسیاریتم نوشته است: ارمنستان لابی‌گر مشارکت همسایه جنوبی خود در اتحادیه اوراسیا بود. این تعجب آور نیست، زیرا ارمنستان تنها کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که با ایران مرز زمینی دارد و در واقع این موضوع برای ایروان در زمینه اقتصادی و امنیتی بسیار مهم است.
تجربه عملکرد توافق موقت اوراسیا با تهران نشان می دهد که این ابتکار چشم اندازهای خاصی دارد. در عین حال، موانع غیر مرتبط با تعرفه ها و عوارض همچنان مانع اصلی افزایش تجارت بین کشورهاست که رفع آن منوط به اثربخشی توافق احتمالی است. در عین حال، ایران و روسیه موتورهای اصلی روند نزدیک شدن اوراسیا باقی می مانند و آنها بیشترین علاقه را به موفقیت دارند. تا به امروز، بیشتر کار در زمینه آماده سازی بخش نظارتی موافقت نامه تکمیل شده است.
ارمنستان حدود ۱۵ درصد از کل تجارت ایران با اتحادیه اوراسیا را به خود اختصاص داده است و بیش از یک چهارم کل واردات اتحادیه اروپا از ایران از ارمنستان انجام می شود. بنابراین، طرف ارمنی شریک ارزشمندی برای ایران است که هم محصولات غذایی و صنعتی و هم فرآورده های نفتی و گازی را به این کشور عرضه می کند. این روابط خاص در سهم ایران از گردش تجاری ارمنستان که تقریباً ۹ درصد است نیز منعکس می شود.
پیش‌نویس توافقنامه بین ایران و اوراسیا بر سر اخذ تعرفه‌های صادراتی ترجیحی در تاریخ ۵ ژوئیه ۲۰۱۷ در ایروان امضا شد. ایران در ابتدا این توافق را بسیار مثبت تلقی کرد، در سال ۲۰۱۸ توافقنامه موقت (برای مدت سه سال) در خصوص مشارکت این کشور با اوراسیا منعقد شد و از نیمه دوم سال ۲۰۲۱ مذاکرات برای انعقاد یک توافق نامه تمام عیار بین ایران و اتحادیه اقتصائی اوراسیا در حال انجام است. همانطور که یکی از نمایندگان مجلس ایران ماه گذشته گفت، می توان آن را قبل از ۲۰ مارس ۲۰۲۳ امضا کرد.
حجم مبادلات تجاری خود ارمنستان با ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۵۰۲.۸ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل ۲۵.۲ درصد افزایش داشته است. در واقع، نرخ رشد گردش تجاری بسیار بالاتر می بود. به دلیل مشکلات حمل و نقل کالا در پاییز سال گذشته، گردش مالی دو کشور بسیار متضرر شد.
وهان کروبیان، وزیر اقتصاد ارمنستان در این مورد گفت: بخشی از جاده گوریس – کاپان از کنترل ما خارج شده بود، بنابراین گردش مالی تجاری با مشکلات جدی مواجه شد.
این رسانه نوشت: امسال تماس های روسیه و ایران از جمله در بالاترین سطح بسیار زیاد بوده است. از این رو، در ۲۹ ژوئن در حاشیه اجلاس سران خزر در ترکمنستان، دیدار روسای جمهور روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی برگزار شد. کمتر از یک ماه بعد، آنها دوباره مذاکرات مفصلی را در تهران انجام دادند، جایی که رهبر روسیه برای شرکت در اجلاس سران در قالب آستانه وارد شد، که بسیار فراتر از بحث در مورد مشکل سوریه بود.
به عقیده وی، کشورهای اوراسیا باید خود را با شرایط خارجی و داخلی به سرعت در حال تغییر وفق دهند و با در نظر گرفتن عوامل فوق، افق های توسعه اتحادیه پس از سال ۲۰۲۵ را ترسیم کنند. به گفته رئیس دولت ارمنستان، «تجربه عملکرد توافق موقت با تهران به وضوح جذابیت بازار ایران و چشم‌انداز تعمیق بیشتر همکاری‌ها را نشان می‌دهد. ما همچنین می خواهیم مذاکراتی را برای یک معاهده بین اتحادیه و اندونزی آغاز کنیم.»
